Ontwikkelend beheer - inrichtingsprincipes borgen de toekomst van de openbare ruimte

Hoe maak je de openbare ruimte toekomstgericht? De gemeente Venlo kiest voor ‘ontwikkelend beheer’. Dat vraagt een meer proactieve houding en een bredere blik van beheerders. De gloednieuwe Leidraad Inrichting Openbare Ruimte (LIOR) is daarbij een handig hulpmiddel: het maakt abstracte beleidsopgaven concreet voor projecten in de openbare ruimte.

Aan de jaartallen 2030 en 2050 zijn veel ambities verbonden. In Nederland, maar ook in Europees of wereldwijd perspectief. We streven naar 60 procent CO2 -reductie in 2030, om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Ook gemeenten hebben dit in hun ambities verankerd, zo blijkt uit een analyse van coalitieakkoorden in opdracht van VNG. In 2030 moeten er ook nog 900.000 woningen bijgebouwd zijn. En moeten 1,5 miljoen woningen aardgasvrij zijn gemaakt. Ook voor stikstofdoelstellingen buitelen de jaartallen over elkaar heen. De nieuwe coalitie zal er druk mee zijn, de rechter ook. En uit Europa komen eisen voor de kwaliteit van water, bodem en vergroening van steden. Er komt dus nogal wat op ons af in de toekomst. En veel van die ontwikkelingen hebben forse impact op de openbare ruimte

Nu al nadenken over de veranderende eisen aan de openbare ruimte van de toekomst

Voor de beheerder is twintig, dertig of zestig jaar vooruitkijken niet zo gek. Voor een beheerder zijn lange termijn planningen de gewoonste zaak van de wereld. ‘Boompje groot, plantertje dood’ leerde ik vroeger al. Wat wel nieuw is, is dat de beheerder zich nu al druk moet maken over de veranderende eisen aan die openbare ruimte. Want ‘oud eruit en nieuw erin’ bij herinrichting, dat volstaat niet meer. Elk project is aanleiding om de openbare ruimte te vernieuwen, te verbeteren of te ontwikkelen.

Als beheerder moet je een brug kunnen slaan tussen financiën en de openbare ruimte, tussen gebruik en beleving, tussen functionaliteit en techniek.

Eric Moonen
Senior adviseur fysieke leefomgeving

Meerjarenplanning voor het einde van de levensduur

Met de meerjarenplanning voor het einde van de levensduur staat de beheerder van de openbare ruimte letterlijk aan de basis van de initiatieffase. De technische vervangingsopgave, geïnitieerd door beheer, vormt een belangrijke motor voor onder tal van investeringen in reconstructies en herinrichtingen. De beheerder maakt daarbij de nodige afwegingen: hoe lang gaat een asset technisch gezien nog mee, in welke mate functioneert het nog, hoe is het gebruik, kan ik het materiaal nog hergebruiken, welke kosten zijn ermee gemoeid enzovoorts. In zijn afwegingen moet de beheerder steeds meer overwegingen, ambities en perspectieven betrekken. Met alle opgaven en transities waar we mee te maken hebben moet beheer een tandje bijschakelen in onze toekomstverkenningen en moeten we onze organisatie daarop toerusten.