Onze collega Bjorn Vink, senior adviseur geohydrologie, is door studenten van de VU in Amsterdam uitgenodigd om deze week een lezing te geven over zijn werk rondom de mogelijke komst van de Einstein Telescope. Mede dankzij onderzoek, waarbij Antea Group intensief betrokken is, is Zuid-Limburg volop in de race als vestigingsplaats voor dit observatorium. Daarnaast resulteert het onderzoek in nieuwe kennis over de opbouw van de Zuid-Limburgse bodem. 

De Einstein Telescope (ET) wordt een 250 meter diep gelegen observatorium dat uit drie tunnels van tien kilometer lengte bestaat. De ET detecteert zwaartekracht-golven: deze minuscule rimpelingen door de ruimte zijn sinds enkele jaren waarneembaar. Bjorn: “De telescoop vormt hiermee een nieuw krachtig zintuig om tot aan het ontstaan van het heelal waarnemingen te kunnen doen. Dit moet inzicht verschaffen in de vele moeilijke vragen over het heelal.”

Geologisch onderzoek

Bjorn is samen met collega’s Aad Kant, Wim Evers en Roel Eerden sinds 2016 betrokken bij de voorbereidingen voor de komst van de telescoop. Zo droeg Bjorn met z’n expertise van de Limburgse bodem bij aan het geologisch en geofysisch onderzoek. “Het observatorium vraagt om een stabiele ondergrond met maximale ruisdemping. We konden aantonen dat een bepaalde zone onder Zuid-Limburg beschikt over die eigenschappen en hiermee een geschikte kandidaat voor de telescoop is.”

Tekst gaat verder onder de foto

Zuid-Limburg en Sardinië

Naast Zuid-Limburg is alleen Sardinië nog in de race voor dit megaproject. Over enkele weken neemt het kabinet het besluit of dit initiatief op een bijdrage uit het Nationaal Groeifonds mag rekenen. Met de 42 miljoen euro die hiermee vrijkomt, kan een volgende stap worden gezet om tot een bid te komen om de telescoop naar de grensregio van Nederland, België en Duitsland te halen. Uiteindelijk wordt in 2024 besloten waar het observatorium wordt aangelegd.

Nieuw onderzoek

Het onderzoek dat Bjorn samen met de instanties doet, resulteerde daarnaast in nieuwe geologische inzichten. “In de afgelopen jaren hebben we geleerd dat de huidige geologische modellen en aannames niet kloppen. Zo hebben we ontdekt dat oude lagen, zoals hard zandsteen uit het Devoon, honderden meters hoger liggen dan werd aangenomen. Kortom, op deze plekken is de opbouw van de bodem wezenlijk anders dan officiële geologische kaarten toonden.”

Naast de Einstein Telescope en de nieuwste inzichten over de bodemopbouw in Zuid-Limburg, zal Bjorn de studenten – Geologie en Geohydrologie – meenemen in de onderzoeksmethoden die zijn toegepast: “dit heeft enkele interessante innovaties opgeleverd.” Daarnaast is de uitnodiging mooie PR voor de ET. “We zien dat dit belangwekkende project langzaamaan landt in de rest van Nederland. En dit verhaal draag ik graag uit: het is voor Limburg, Nederland én de Euregionale samenwerking een enorme kans.”

Andere partijen die ook betrokken zijn bij de Einstein Telescope zijn: Nikhef, KNMI, TNO en de universiteiten van Maastricht, Aken en Luik.