Voor vele duizenden reizigers is de nieuwe Lelylijn straks dé manier om snel en duurzaam te reizen tussen de Randstad en Noord-Nederland. Maar de aanleg van het nieuwe spoortracé heeft ook grote effecten op de gebouwde omgeving en op de ruimtelijke inrichting van het landschap. Daarom organiseerde ingenieurs- en adviesbureau Antea Group een themaochtend waarop diverse betrokken partijen hierover met elkaar van gedachten wisselden.

Goed Gespoord van West naar Noord. Onder dat motto werkt de projectorganisatie Lelylijn aan de komst van het gelijknamige spoortracé, dat een snelle verbinding tussen de Randstad en Noord-Nederland mogelijk maakt. Maar hoe zorg je ervoor dat zo’n project in alle opzichten en voor alle belanghebbenden ook daadwerkelijk goed ‘spoort’?

De impact van de Lelylijn

‘Die vraag hield ons al enige tijd bezig’, vertelt projectmanager Roald Haanstra. ‘De komst van de Lelylijn heeft op allerlei fronten grote effecten. Van gebiedsontwikkeling tot infrastructuur, van wijzigingen in omgevingsplannen tot woningbouw: stuk voor stuk thema’s waar de Lelylijn in mindere of meerdere mate invloed op heeft. Ook op Antea Group kan de Lelylijn van invloed zijn. Veel van onze medewerkers wonen bijvoorbeeld in de plaatsen waar de Lelylijn straks langskomt. De Lelylijn kan daarmee ook voor onze eigen medewerkers een duurzame en bereikbare uitkomst bieden.’

De Lelylijn kan van grote betekenis zijn op de dagelijkse leefomgeving waarin mensen wonen, werken en verblijven. De Lelylijn opent mogelijkheden, maar effecten zullen niet overal hetzelfde zijn voor bijvoorbeeld ondernemers, reizigers, agrariërs en bewoners. Wat is belangrijk? Hoe anticipeer je als regio? Door vroegtijdig na te denken over stationslocaties en achterland kunnen kansen worden verzilverd en bedreigingen geminimaliseerd.


Henri Deelstra
Businesslijndirecteur Leefomgeving

In gesprek met betekenisvolle partijen

’Uiteindelijk kwamen we op het idee om een themaochtend te organiseren over mogelijke scenario’s en succesfactoren van de Lelylijn. Veel vragen lijken nu nog ver weg, maar het is belangrijk om goed voorbereid te zijn als de Lelylijn er straks komt. Zo kwamen we op het idee om hierover in gesprek te gaan met meerdere partijen die direct bij de Lelylijn betrokken zijn’, aldus Roald. Gezien de grote aanwezigheid van allerlei organisaties - van projectorganisatie tot VNO-NCW en van Bouwend Nederland tot diverse provinciale en gemeentelijke overheden - werd het initiatief warm onthaald.

Koppelkansen, nieuw evenwicht en lokale impact

Na de nodige voorbereidingen was het afgelopen dinsdag 6 februari dan zover: de themaochtend over de Lelylijn. Nadat Henri Deelstra (businesslijndirecteur Leefomgeving, Antea Group) alle aanwezigen had verwelkomd, gaf David de Vries (projectcoördinator van de projectorganisatie Lelylijn) een update over de actuele stand van zaken rondom de Lelylijn. In interactieve workshops gingen de deelnemers met elkaar in gesprek over verschillende thema’s. Daaruit kwamen al snel goede interessante inzichten. Enkele inzichten:

  • Bij de aanleg van de Lelylijn zijn veel koppelkansen te maken met water, natuur, energie en woningbouw. Waardevol om die kansen actief mee te nemen in de plannen.
  • Het nieuwe evenwicht dat de Lelylijn in Nederland brengt, zorgt voor volop kansen, maar levert ook effecten op. Lokale ruimtelijke keuzes kunnen die impact fors beïnvloeden.
  • Sociale en economische impact is fors verschillend voor bijvoorbeeld bewoners, reizigers en ondernemers. Denken vanuit die perspectieven zorgt voor specifieker inzichten in kansen en effecten.

Hieronder lees je een aantal ideeën en aandachtspunten die in de workshops werden genoemd:

Welke koppelkansen biedt de komst van de Lelylijn?

  • De voorgestelde Lelylijn maakt gebruik van het bestaande A7-tracé, waardoor de omgeving niet nadelig wordt beïnvloed.
  • Onder de Lelylijn kan een groot waterreservoir worden aangelegd om waterschaarste tegen te gaan.
  • Netbeheerders en andere partijen kunnen deelnemen aan de energietransitie door 380kv-leidingen onder het tracé aan te leggen.
  • Denk na over mogelijke energieopwekking van de trein van de toekomst.
  • Onderzoek kansen en mogelijkheden voor gebiedsontwikkelingen, ook binnen de stationsgebieden.

Hoe kan de Lelylijn zorgen voor een nieuw evenwicht in Nederland?

  • Er ontstaan misschien nieuwe dorpen, of plaatsen worden groter.
  • Door stationsgebieden te creëren, worden centra van steden en dorpen ontlast.
  • We hebben de vliegvelden Groningen Airport en Lelystad. Hoe krijg je de Lelylijn rendabel? Zijn er mogelijkheden om elkaar te versterken?
  • Als bewoner van Noord-Nederland tellen we Europees ook mee. Zijn we in de toekomst vanuit Groningen binnen zes uren in Parijs?

Welke lokale en sociale impact heeft de Lelylijn?

Vanuit de bewoner:

  • Mee-investeren in de omgeving zorgt voor draagvlak en creëert kansen.
  • Onderliggend OV-netwerk versterken.
  • Combi met ruilverkaveling, nieuwe visie.

Vanuit de ondernemer:

  • De frequentie en het aantal stations is belangrijk. Creëer optimale economische ‘verbinder’.
  • Stimuleren van werkgelegenheid. Meer keus uit banen en sollicitanten.
  • Leer van buitenlandse spoortrajecten.
  • Goed kijken naar de behoefte van de ondernemer.

 

Vanuit de reiziger:

  • Keuze auto – OV. Maak de Lelylijn favoriet in de afweging van de reiziger.
  • Zorg voor een optimaal reiscomfort in treinen.

Enthousiaste gesprekken

Mark van der Poll (architect en stedenbouwkundige bij CB5) leidde de sessies in met een prikkelend verhaal en verrassende toekomstbeelden. Juist door eens buiten de gebaande paden te denken kwamen er vele enthousiaste gesprekken op gang. Er ontstonden nieuwe inzichten en concrete ideeën die na afloop van de sessies plenair werden gepresenteerd. Samenwerken, kennisgebieden koppelen en waardevolle verbindingen creëren stonden centraal. We kijken terug op een succesvolle en inspirerende ochtend, die met een gezamenlijke lunch werd afgesloten.