Jaarlijks komen de controllers en andere financials van gemeenten bijeen op het VNG Congres Gemeentefinanciën. Samen met gemeente Rotterdam verzorgden wij een sessie over de kosten van de vervangingsopgave van de assets in de openbare ruimte. Een significant deel van het gemeentelijke budget heeft betrekking op de aanleg en inrichting, beheer en onderhoud, én vervanging en vernieuwing van de openbare ruimte: wegen, riolering, bruggen, lantarenpalen, bomen en openbaar groen, speeltoestellen enzovoorts. Dat is in totaal al gauw 10% van de gemeentebegroting.

Besluit Begroting en Verantwoording (BBV)

De financiële spelregels zoals vastgelegd in de BBV (besluit begroting en verantwoording) geven aan hoe gemeenten moeten omgaan met hun boekhouding voor bijvoorbeeld onderhoud en vervanging. In de presentatie werd met name ingegaan op de verschillen tussen de technische en financiële levensduren en verschillende oplossingsrichtingen voor de wijze van activeren (afschrijven) van de vervangingsinvesteringen.

Het spreken van dezelfde taal

Gemeente Rotterdam merkte, net als veel andere gemeenten, dat het belangrijk is dat de afdelingen Stadsbeheer en Financiën daarbij elkaars situatie begrijpen en dezelfde taal spreken. Dat is niet altijd vanzelfsprekend. Elke gemeente heeft een eigen financiële verordening waarin is vastgelegd hoe wordt omgegaan met de kapitaallasten van vervangingsinvesteringen in de openbare ruimte. De daarin beschreven (financiële) afschrijvingstermijnen sluiten niet altijd aan bij de technische levensduren.

Zo gaan bruggen en tunnels (civiele kunstwerken) vaak meer dan 100 jaar mee, maar in Rotterdam worden deze in 30 jaar financieel afgeschreven. Ook bomen schrijven we in Rotterdam in 30 jaar af naar nul. Terwijl bomen juist in maatschappelijke waarde toenemen, naarmate ze ouder worden. Omdat er in de verschillende notities en berekeningen sprake lijkt te zijn van verschil in levensduren en afschrijvingstermijnen zocht de gemeente een adviesbureau met gecombineerde expertise van én gemeentefinanciën én fysieke assets én beheer van de leefomgeving. Antea Group werd gevraagd om de levensduren en afschrijvingstermijnen van Rotterdam tegen het licht te houden. 

Interactieve sessie

Op het Congres Gemeentefinanciën werden de bevindingen besproken en gedeeld. Wiebe Oosterhoff, strategisch adviseur bij de gemeente Rotterdam, vertelde over de aanleiding. Hij lichtte toe hoe de Assetmanagementplannen, de Nota Kapitaalgoederen en de Nota Vervangingsinvesteringen voor Stadsbeheer een doorkijk gaven in de benodigde versus de beschikbaar middelen voor onderhoud en vervanging.

Marc de Jong (expert assetbeheer) en Cas Goselink (adviseur beheer en financiën) van Antea Group presenteerden de resultaten van het onderzoek naar de levensduren en het activeren van assets in Rotterdam. In een interactieve sessie werden niet alleen de bevindingen gedeeld, maar werd ook volop van gedachten gewisseld. Bijvoorbeeld over het aansluiten van boekhoudkundige en technisch levensduren, of over welke wijze van activeren (afschrijven) het beste past bij welke assetgroep. Hoe om te gaan met afschrijven van bijvoorbeeld bomen; waarvan de impact en ecologische waarde juist toeneemt naarmate de boom ouder wordt. Of hoe je omgaat met restwaarde bij einde levensduur, nu we steeds meer in een circulaire economie leven.

Een andere vraag is hoe we financieel om moeten gaan met de integrale wijkvernieuwingen, waarbij hele wijken met verschillende assets (met nu elk verschillende financiële afschrijvingstermijnen) in één keer worden vervangen. Moeten we niet naar financiële afschrijvingstermijnen voor gebieden? We kijken terug op een inspirerende sessie, waarbij zowel kennis is gedeeld, als waardevolle input is opgehaald voor de gemeente Rotterdam.