Verder kijken dan het plaatje

Vooropgesteld, ik vind die infographics een meerwaarde. In al m’n presentaties maak ik er gebruik van. Ze maken de Omgevingswet helder en begrijpelijk. Ze brengen discussies gemakkelijk op gang. En dankzij de infographics heb ik zelfs mijn kinderen kunnen uitleggen wat mij bezighoudt. Dat was me tot dusver nog niet helemaal gelukt.

Maar, een infographic vertelt nooit het hele verhaal. Het is de samenvatting van de samenvatting. Het puntje van de top van de ijsberg. En wie mensen niet het onderliggende verhaal vertelt, kan het idee geven dat het met de werkelijke impact van de Omgevingswet best meevalt. Het gevaar van ‘achterover-leunen-is-toegestaan’ is dan aanwezig.

Neem de recente infographic over ‘de bruidsschat’. Dit zijn de gedecentraliseerde regels die worden toegevoegd aan het Omgevingsplan of de waterschapverordening. De infographic laat zien dat de bruidsschat als panklaar pakketje aan gemeenten en waterschappen wordt gegeven. Met de zin dat overheden deze regels vanaf dag één kunnen aanpassen of laten vervallen. Klinkt goed. Het geeft het gevoel dat je zo met die bruidsschat uit de voeten kunt.

Infographic 'De Bruidsschat'

Het werkelijke verhaal is minder simplistisch. Want hoe bepaal je welke regels je behoudt, aanpast of laat vervallen? Welk beleid is er al wel en niet? Wat past binnen je visie? Welke specialisten en hoeveel capaciteit heb je minimaal nodig om dit uit te zoeken en in te regelen….? Ik kan je verzekeren: dit vergt meer dan een middagje werk. Een verwijzing naar een extra factsheet: ‘het hoe en wat van de bruidsschat?’ zou daarom niet misstaan.

De infographic ‘Mengpaneel Milieu’ is een ander tekenend voorbeeld. Dit gaat over de bestuurlijke afwegingsruimte die je als gemeente hebt. Gevisualiseerd als mengpaneel. Op thema’s als geluid, trilling, veiligheid en bodem krijgen gemeentes regelruimte binnen bandbreedtes. Op één thema een tandje hoger, bij de ander een tandje lager. De bestuurder als DJ. Makkelijk gedaan…

Infographic 'Het Mengpaneel'

De infographic vertelt niet dat die schuifjes in werkelijkheid best stroef gaan. Dat er onder het mengpaneel een wirwar aan draadjes, weerstanden en schakelaars schuilgaat. ‘Even een schuifje verzetten’, vraagt om diepgaande kennis van de lokale situatie. Het knopje ‘geluid’ een tandje hoger? Prima. Maar wat betekent dit voor de initiatieven en afspraken die er al liggen? Hoe werkt zo’n keuze juridisch door en hoeveel nadeelcompensatie ‘schuift’ dit…?

Kortom, de infographic is een uitstekend instrument om discussies en sessies met ambtenaren, bestuurders en bewoners in te leiden. Maar nooit zonder daarna het héle verhaal te vertellen, anders blijft het bij een praatplaatje!